Procedury zamówień publicznych (goszakupki) na Białorusi regulują akty normatywne, z których najważniejsze to:
- ustawa nr 419-Z z 13 lipca 2012 r. „O zamówieniach publicznych towarów (robót, usług )”
- Dekret Prezydenta Republiki Białorusi z 29 grudnia 2012 r. nr 576 „O niektórych kwestiach zamówień publicznych towarów (robót, usług)”
- Rozporządzenie RM z 22 sierpnia 2012 r. nr 778 „O zamówieniach publicznych towarów (robót, usług)”
Pozostałe akty prawne regulujące tematykę przetargów są dostępne na stronie internetowej Narodowego Centrum Marketingu i Koniunktury Cen: http://www.icetrade.by/articles/view/10 oraz http://www.icetrade.by/articles/view/11.
Ustawa „O zamówieniach publicznych towarów (robót, usług)” ustala jednolity tryb wyboru dostawcy przy realizacji zamówień publicznych, a także harmonizuje istniejące ustawodawstwo zgodnie z międzypaństwowym porozumieniem trójstronnym w ramach WOG „O zamówieniach publicznych (municypalnych)”, które weszło w życie 1 stycznia 2012 r.
Podstawowa zasada wprowadzona ustawą polega na wzajemności w dziedzinie zamówień publicznych, tj. przyznania podmiotom zagranicznym i krajowym równych warunków dostępu do krajowego rynku zamówień publicznych. I tak od 1 stycznia 2012 r. Białoruś traktuje na równi z białoruskimi rosyjskie podmioty gospodarcze, jak i rosyjskie towary (roboty, usługi). Dla Kazachstanu zasada ta została wprowadzona od 1 stycznia 2014 r.
Na terytorium Białorusi ustalona została jednolita zasada o organizacji i prowadzeniu zamówień publicznych, w tym zamówień dla budownictwa.
Zamówieniami publicznymi są zakupy towarów (robót, usług) przez podmioty prawne lub indywidualnego przedsiębiorcę, które finansowane są ze środków budżetowych lub państwowych środków funduszy pozabudżetowych. Realizacja zamówień publicznych odbywa się wyłącznie z wykorzystaniem poniższych procedur:
- przetarg nieograniczony
- licytacja elektroniczna
- zapytanie o cenę (przy wartości zakupów od 300 do 1000 kwot bazowych – jedna kwota bazowa na to 100 tys. rubli, około 11,5 dolarów, aktualne stawki kwoty bazowej podane są w opracowaniu „Podstawowe wskaźniki gospodarcze RB”: http://www.minsk.trade.gov.pl/pl/belarus/article/detail,454,Gospodarka_-_glowne_wskazniki_makroekonomiczne.html)
- zakup z jednego źródła
- przetarg giełdowy
Przetarg ograniczony dotyczy zamówień publicznych, o których informacja jest tajemnicą państwową, natomiast przetarg nieograniczony stosowany jest w pozostałych przypadkach.
Licytacje elektroniczne i przetargi giełdowe dotyczą wykazu towarów (robót, usług) zatwierdzonego przez rząd (http://www.icetrade.by/userfiles/file/PSM_778.pdf).
Ogłoszenia o przetargach publikowane są na oficjalnej stronie internetowej http://www.icetrade.by/. Strona zawiera również roczne plany dotyczące zamówień publicznych oraz zmiany i uzupełnienia do nich, a także wykaz dostawców (podwykonawców, wykonawców), którzy czasowo nie są dopuszczeni do udziału w zamówieniach publicznych.
Informacje o przetargach publikowane są również w biuletynie informacyjno-analitycznym "Konkursnye torgi v Belarusi i za rubezhom".
Mechanizm ochrony praw i interesów osób przy prowadzeniu zamówień publicznych przewiduje bezpośrednie zaskarżenie spornej decyzji u zamawiającego lub w jego organie prawnym, czyli u osoby zainteresowanej. Istnieje też możliwość rozstrzygnięcia sporu bezpośrednio z zamawiającym lub organizatorem procedury.
Ustawa określa także, poziom wykorzystania technologii informatycznych, w tym elektronicznego obiegu dokumentów, przy dokonywaniu zamówień publicznych.
Regulacji w zakresie zamówień publicznych, zgodnie z ustawą, dokonuje prezydent Białorusi, rząd, uprawniony organ państwowy ds. zamówień publicznych (Ministerstwo Gospodarki RB), pozostałe organy państwowe i organizacje państwowe w ramach ich kompetencji.
Rząd jest uprawniony do określenia wykazu towarów, których zamówienia publiczne dokonywane są w drodze przetargów giełdowych o minimalnej orientacyjnej wartości, a także ustalania minimalnej wartości towarów, dla których zamówienia publiczne dokonywane są w drodze procedury zapytania o ofertę cenową.
Udział w przetargach
Od 1 stycznia 2013 r. dostęp do większości przetargów jest bezpłatny, ale w niektórych przypadkach wymagane jest zalogowanie się na stronie internetowej, która to czynność jest płatna.
Niektóre przetargi są opracowywane przez polski WPHI i zamieszczane w Aktualnościach i na stronie www.eksporter.gov.pl
Warunki udziału w przetargach określone są w dokumentacji przetargowej, z której m.in. wynika, czy mogą w nich startować oferenci spoza Unii Celnej (Białoruś, Rosja, Kazachstan). Z aktami prawnymi dotyczącymi zamówień publicznych (przetargów/konkursów/aukcji) można zapoznać się pod linkami: